8 źródeł marnotrawstwa w ramach szczupłego budownictwa: (oraz jak je rozpoznawać i eliminować)
W budownictwie przestoje są wrogiem postępów. W dużej mierze odpowiada za nie 8 źródeł marnotrawstwa zdefiniowanych w ramach szczupłego budownictwa.
Branży budowlanej przypisuje się wspaniałe osiągnięcia. Niestety bywa również, że odpowiada za marnotrawstwo i brak skuteczności. Badania pokazują, że 50% czasu spędzanego na budowie w Stanach Zjednoczonych marnuje się na nieproduktywne czynności, czyli na wszystko, co można wyeliminować, nie zmniejszając wartości pracy wykonywanej dla klienta.
Siedem źródeł marnotrawstwa w ramach strategii szczupłego zarządzania zdefiniowano po raz pierwszy w Japonii, mając na uwadze brak wydajności w produkcji. Mają one jednak zastosowanie także do budownictwa. Poniżej opisaliśmy pokrótce przyczynę i rozwiązania dla wszystkich siedmiu źródeł, opierając się na literaturze poświęconej koncepcji szczupłego zarządzania. Dodaliśmy również ósme źródło marnotrawstwa, jakie coraz częściej obserwuje się w branży budowlanej.
Podsumowanie
8 źródeł marnotrawstwa w ramach szczupłego budownictwa zwraca uwagę na braki wydajności, które drenują czas, pieniądze i produktywność na placach budowy. Choć są zaczerpnięte z koncepcji szczupłego zarządzania w produkcji, mają również zastosowanie do branży budowlanej:
Transport — niepotrzebne przemieszczanie materiałów i sprzętu.
Zapasy — nadmierna ilość materiałów lub nadmierna liczba narzędzi, które zajmują miejsce i wymagają szeregu czynności.
Ruch — dodatkowe kroki lub poszukiwanie narzędzi wskutek kiepskiego planowania.
Oczekiwanie — ekipy czekające bezczynnie na materiały, sprzęt lub informacje.
Nadprodukcja — wytwarzanie lub zamawianie więcej, niż jest to potrzebne.
Nadmierne przetwarzanie — wykonywanie zbędnych zadań (np. kilkukrotne wprowadzanie danych) czy biurokracja.
Wady — przeróbki spowodowane błędami lub uszkodzonymi materiałami.
Umiejętności (niewykorzystany talent) — niewykorzystywanie w pełni pomysłów i zdolności zespołu.
Ograniczenie tych źródeł marnotrawstwa poprzez lepszą komunikację, koordynację i cyfrowe narzędzia, takie jak Fieldwire, pomaga w terminowej realizacji projektów, zmniejszaniu kosztów i upodmiotowieniu zespołów.
Czym jest marnotrawstwo w szczupłym budownictwie?
W szczupłym budownictwie (ang. Lean construction) mianem „marnotrawstwa” określa się czynności lub procesy, które nie zwiększają wartości dla klienta. Termin ten odnosi się do wszystkich działań i materiałów, które można wyeliminować, nie wpływając negatywnie na jakość projektu. Inaczej mówiąc, w szczupłym budownictwie marnotrawstwem jest wszystko, co robimy, a za co nie otrzymujemy zapłaty.
Istnieje wiele rażących źródeł marnotrawstwa, które po cichu drenują budżety projektów. Dlatego rozpoznawanie braków wydajności jest niezbędne do zwiększenia produktywności, zmniejszenia kosztów i poprawy jakości. Eliminowanie marnotrawstwa i koncentrowanie się na czynnościach o wartości dodanej pomoże Ci wykładniczo zwiększyć produktywność projektów budowlanych.
Omówienie ośmiu źródeł marnotrawstwa w ramach szczupłego budownictwa
1. Transport
Marnotrawstwo w transporcie obejmuje niepotrzebne przemieszczanie materiałów i sprzętu. Może wiązać się z ruchem między budowami lub z placu do obszaru składowania materiałów, a następnie ponownie do miejsca pracy. Marnotrawstwo w transporcie jest szczególnie nieproduktywne, ponieważ wydłuża czas budowy i naraża materiały na uszkodzenie podczas przewożenia.
Choć nie da się w pełni wyeliminować tego źródła marnotrawstwa, można je ograniczyć do minimum, jeśli zadbamy o lepszą komunikację i koordynację oraz sprawniejsze zarządzanie codziennymi zadaniami. Dbanie o zgodność działań całego personelu — od pracowników biurowych po terenowych — zmniejsza liczbę zbędnych podróży i ogranicza pierwsze z 8 omawianych źródeł marnotrawstwa.
Transport jest ważną częścią projektów budowlanych: w jednym z badań wykazano że od 36 do 46% czynności w procesie narzutu w budynku mieszkalnym wiąże się z transportem. A zatem znalezienie sposobów na ograniczenie marnotrawstwa do minimum może ogromnie wpłynąć na koszt i efektywność projektu.
Jak ograniczyć marnotrawstwo w transporcie:
– Wyznaczaj obszary składowania materiałów i sprzętu oraz strefy robocze w sposób zmniejszający pokonywane odległości.
– Planuj dostawy „dokładnie na czas”, aby materiały były dostarczane tylko wtedy, gdy są potrzebne, ograniczając potrzebę ponownej obsługi i składowania na miejscu.
– Używaj prefabrykatów i konstrukcji modułowych, aby zmniejszyć liczbę oddzielnych materiałów transportowanych w obrębie budowy.
– Wyznacz specjalne obszary cięcia, montażu i tymczasowego przechowywania, by pracownicy nie musieli stale przemieszczać materiałów z jednego miejsca do drugiego.
– Używaj modelowania informacji o budowaniu (ang. Building Information Modeling, BIM lub aplikacji do planowania logistyki w celu przewidywania zapotrzebowania na materiały i unikania zbędnego ruchu.
2. Zapasy
W budownictwie marnotrawstwo zapasów występuje, gdy produkcja skutkuje za dużą ilością materiału. Obejmuje to składowanie materiałów w miejscu prac lub wytwarzania, produkcję w toku oraz nieużywane narzędzia lub części.
Choć utrzymywanie pewnego poziomu zapasów jest niezbędne do płynnej realizacji projektu, ilość zapasów należy ograniczyć do minimum, ponieważ wymagają one sporych nakładów związanych z obsługą (pracą) i przestrzeni magazynowej. Badania pokazują, że choć zapasy bezpieczeństwa przydają się w nieprzewidzianych sytuacjach i przy opóźnieniach, wywierają znaczący negatywny wpływ na koszt i czas realizacji projektu.
Zapasy mogą być źródłem dużego marnotrawstwa w budownictwie. W jednym z badań wykazano, że zbędne zapasy były jednym z trzech źródeł największego marnotrawstwa (31,73%) podczas budowy 6-piętrowego budynku. Wyżej uplasowały się tylko nadprodukcja (21,44%) i wady (14,06%). Wprowadzenie technik szczupłego budownictwa poprawiło wskaźnik wydajności procesu (ang. Process Efficiency Cycle, PCE).
Jak zoptymalizować zapasy, by ograniczyć marnotrawstwo:
– Wprowadź dostawy „dokładnie na czas”, aby skrócić czas przechowywania na placu budowy i ograniczyć do minimum ryzyko uszkodzenia lub niewykorzystania.
– Używaj cyfrowych narzędzi do monitorowania poziomu zapasów w czasie rzeczywistym, dbając o skrupulatne zarządzanie zapasami i terminowe ponawianie zamówień.
– Przeprowadzaj regularne audyty zapasów i wykorzystuj techniki prognozowania do precyzyjnego przewidywania zapotrzebowania na materiały i unikania składania zbyt wielu zamówień.
– Przekazuj pracownikom najlepsze praktyki obsługi i przechowywania materiałów, aby unikać uszkodzeń i strat.
3. Ruch
Zbędny ruch jest efektem dodatkowych, niepotrzebnych kroków wykonywanych przez pracowników w celu realizacji powierzonych prac. Obejmuje to czas poświęcany na szukanie narzędzi lub plików, pokonywanie pieszo dużych odległości w celu pobrania materiałów lub wykonywanie powtarzalnych ruchów z powodu kiepsko zaprojektowanych miejsc pracy. Do zbędnego ruchu przyczyniają się nieefektywny rozkład placu budowy, rozproszone składy i dokumenty oraz brak ustandaryzowanych procesów.
Badania pokazują, że rzemieślnicy tracą do 70% czasu pracy w ciągu dnia na koordynację zadań w terenie, uwzględniając niepotrzebny ruch, który odbija się bezpośrednio na produktywności. Na szczęście technologia do zarządzania budową oferuje skuteczne sposoby radzenia sobie z tym źródłem marnotrawstwa.
Cyfrowe narzędzia pomagają śledzić zapasy i sprzęt, usprawnić koordynację zadań i oferują wgląd w przepływy pracy w czasie rzeczywistym. Dzięki ograniczeniu zbędnego ruchu zespoły mogą skupić się na pracy o wartości dodanej i poprawić ogólną wydajność na placu budowy. Wprowadzenie tych rozwiązań pozwala oszczędzać czas i pieniądze. Zwiększa również bezpieczeństwo wskutek ograniczenia zmęczenia i powtarzalnych ruchów.
Firma remontowo-architektoniczna Carpe Domi w dużym stopniu ograniczyła zbędny ruch dzięki wykorzystaniu oprogramowania do zarządzania budową Fieldwire w celu poprawy komunikacji. Brygadziści pracujący w przedsiębiorstwie nie muszą już tak często udawać się na miejsce prac, ponieważ otrzymują informacje o brakach i postępach projektu za pośrednictwem aplikacji. Zespoły terenowe mogą łatwo wysyłać zdjęcia pokazujące wykonywane zadania. To z kolei daje brygadzistom i kierownikom projektu więcej informacji bez konieczności odbywania podróży.
Jak wyeliminować zbędny ruch:
– Zoptymalizuj rozkład placu budowy tak, aby ograniczyć ruch pieszy poprzez umieszczenie narzędzi i materiałów blisko miejsca wykonywania zadań.
– Używaj narzędzi do koordynowania pracy w czasie rzeczywistym, aby ograniczyć czas poświęcany na szukanie instrukcji, uzyskiwanie zatwierdzeń czy pobieranie materiałów.
– Wykorzystuj oprogramowanie śledzące zasoby do szybkiego odnajdywania narzędzi, sprzętu i materiałów.
– Stosuj metodologię 5S (sortowanie, systematyka, sprzątanie, standaryzacja i samodyscyplina) do utrzymania organizacji i ograniczenia zbędnego ruchu w przestrzeniach roboczych.
– Używaj oprogramowania do zarządzania budową w celu śledzenia informacji i zmniejszenia liczby wizyt na placu budowy.
4. Oczekiwanie
Z tym źródłem marnotrawstwa mamy do czynienia, gdy — jak sama nazwa wskazuje — ekipy czekają na dostawę materiału lub sprzętu czy na ukończenie poprzedniego zadania. Dotyczy to każdej osoby pracującej przy projekcie, która czeka na informacje, np. pracowników terenowych oczekujących na rysunek lub RFI, planisty wyczekującego doniesień o postępach czy pracownika działu wynagrodzeń czekającego na karty czasu pracy.
W badaniach wykazano, że oczekiwanie stanowiło 23% czasu pracy pracowników realizujących projekt zabudowy mieszkalnej. W przypadku prac związanych z montażem konstrukcji stalowych wskaźnik ten wynosił natomiast od 24 do 46%.
Dostęp w czasie rzeczywistym do informacji w terenie — z dowolnego miejsca lub urządzenia — może pomóc zespołom w ograniczeniu tego rodzaju marnotrawstwa.
Jak ograniczyć do minimum zbędne oczekiwanie:
– Koordynuj pracę wykonawców i uzgadniaj harmonogramy tak, aby poszczególne zespoły nie musiały czekać na zakończenie prac przez wcześniejsze ekipy.
– Monitoruj postępy, wykorzystując oprogramowanie do zarządzania zadaniami w celu wczesnego rozpoznawania „wąskich gardeł” i proaktywnego dopasowywania harmonogramów.
– Usprawnij koordynację działań między ekipami i dbaj o terminowe dostarczanie materiałów i informacji.
– Planuj przepływy pracy z wyprzedzeniem, aby zagwarantować dostępność wszystkich materiałów, narzędzi i instrukcji przed rozpoczęciem zadania.
– Wprowadź narzędzia do komunikacji w czasie rzeczywistym, aby szybko dzielić się najnowszymi informacjami i eliminować problemy.
– Przeprowadzaj regularne przeglądy harmonogramów, aby przewidywać ewentualne czasy oczekiwania.
5. Nadprodukcja
Z nadprodukcją mamy do czynienia, gdy materiały są wytwarzane za wcześnie lub zamawiane w nadmiarze. Jest przeciwieństwem produkcji i dostaw odpowiednich ilości materiałów dokładnie wtedy, gdy są potrzebne. Do nadprodukcji często dochodzi wskutek obaw o jakość, niepewności czy opóźnień w projekcie.
Ten rodzaj marnotrawstwa często idzie w parze z nadmiernymi zapasami, ponieważ nadmiar materiałów wymaga magazynowania na miejscu, zajmując cenną przestrzeń i stwarzając wyzwania natury logistycznej. Wskutek przepełnionych placów budowy i przechowywania nadwyżek materiałów może dochodzić do spowalniania przepływów pracy. A jeśli plany ulegną zmianie, będzie trzeba wymienić materiały, by sprostać nowym specyfikacjom.
Szacuje się, że nawet 30% łącznej masy materiałów budowlanych dostarczanych na plac budowy jest wyrzucanych. Problem ten wpływa nie tylko na koszty i wydajność projektów, ale również na środowisko. Ograniczenie marnotrawstwa wynikającego z nadmiernej produkcji może pomóc zmniejszyć koszty projektu budowlanego oraz sprawić, że będzie bardziej przyjazny dla środowiska.
Jak ograniczyć marnotrawstwo związane z nadprodukcją w branży budowlanej:
– Realizuj dostawy „dokładnie na czas”, aby zamawiać materiały tylko wtedy, gdy są potrzebne na placu budowy.
– Śledź zapasy w czasie rzeczywistym, aby unikać zbędnego gromadzenia materiałów.
– Dbaj o to, by ekipy jasno komunikowały się w sprawie liczby i terminów dostaw w celu uniknięcia nadmiernych zamówień.
– Używaj konstrukcji modułowych, aby produkować części poza placem budowy dokładnie w takiej liczbie, jaka jest potrzebna do montażu.
6. Nadmierne przetwarzanie
Nadmierne przetwarzanie odnosi się do niepotrzebnych kroków w łańcuchu wartości projektu, takich jak przekształcanie czy podwójna obsługa materiałów. Dotyczy to również przepływów prac koordynacyjnych i administracyjnych w projekcie budowlanym, które prowadzą do kilkukrotnego wprowadzania danych, składania podpisów na formularzach, zbędnego dziennego raportowania, przekazywania wiadomości e-mail z rysunkami czy RFI.
W jednym z badań wskazano, że długie procesy zatwierdzania stanowią główne źródło nadmiernego przetwarzania na budowie. Umowy o zarządzanie, standardowe formularze, kompleksowe zarządzanie jakością czy jednoczesne realizowanie prac projektowych i zespołowych to pięć narzędzi z zakresu szczupłego budownictwa wdrażanych najczęściej w celu ograniczenia nadmiernego przetwarzania.
Wyeliminowanie biurokracji za sprawą oprogramowania do zarządzania dokumentacją budowlaną oraz zadbanie o jedno wspólne miejsce do komunikacji sprawi, że wszystkie ekipy na budowie będą nadawać na tych samych falach, a informacje nie będą ginąć w gąszczu dokumentacji.
Jak ograniczyć do minimum nadmierne przetwarzanie:
– Używaj oprogramowania do zarządzania budową w celu usprawnienia przepływów pracy i unikania zbędnych kroków.
– Ustandaryzuj listy kontrolne i formularze w celu zoptymalizowania raportowania i zarządzania RFI.
– Wykorzystaj możliwości integracji aplikacji, aby automatycznie synchronizować dane między systemami i uniknąć kilkukrotnego wprowadzania informacji.
– Korzystaj z ustandaryzowanych podzespołów i procesów w celu zmniejszenia liczby spersonalizowanych rozwiązań, które prowadzą do nadmiernego przetwarzania.
– Zadbaj o przejrzyste określenie i uzgodnienie zakresu i oczekiwań względem jakości, aby uniknąć wykonywania zbędnych prac.
– Współpracuj ściśle z dostawcami, by uniknąć dostaw materiałów wymagających zbytniej modyfikacji.
7. Wady
Wady to niepoprawnie wykonana praca wymagająca naprawy, wymiany lub przeróbki. W szczupłym budownictwie wiąże się to z uszkodzonymi materiałami, przeróbkami budowlanymi lub listą usterek. Do wad zaliczymy np. montaż materiału podłogowego niezgodnie ze specyfikacją lub uszkodzenie gotowej ściany przez podwykonawcę instalacji elektrycznej.
Badania wykazały, że kiepska jakość wykonania, nieodpowiednie planowanie i harmonogramowanie oraz częste zmiany w projekcie to główne przyczyny marnotrawstwa związanego z wadami. Zadbanie o wspólną platformę do udostępniania aktualnych planów, przydzielania i nadzorowania zadań oraz śledzenia list usterek na bieżąco pomoże ograniczyć wady do minimum.
Jak ograniczyć marnotrawstwo związane z wadami w budownictwie:
– Używaj oprogramowania BIM do wczesnego wykrywania niezgodności i błędów projektowych.
– Wprowadź procesy zapewniania jakości, aby zagwarantować, że praca będzie wykonywana prawidłowo już za pierwszym razem.
– Używaj analizy przyczyn źródłowych (np. metoda 5 whys), aby zrozumieć i wyeliminować powtarzające się problemy.
– Opracuj zrozumiałe instrukcje pracy i listy kontrolne w celu zagwarantowania spójności.
– Zachęcaj do otwartego zgłaszania wad bez obwiniania się, by promować kulturę ciągłego doskonalenia.
– Wprowadź narzędzia Lean, takie jak cykl PDCA (ang. Plan-Do-Check-Act), w celu doskonalenia procesów.
8. Umiejętności i niewykorzystany talent
Nie jest to jedno z siedmiu klasycznych źródeł marnotrawstwa (określanych również jako siedem rodzajów mudy), jakie można znaleźć w literaturze poświęconej szczupłemu zarządzaniu. Jest jednak powszechnie akceptowane jako dodatkowy rodzaj mudy. Wiąże się z niedostatecznym korzystaniem z umiejętności, kreatywności lub wiedzy pracowników w ramach projektu. Wraz z dodaniem „umiejętności i niewykorzystanego talentu” wszystkie źródła marnotrawstwa tworzą w języku angielskim słowa „TIM WOODS”.
Jeśli pracownikom zleca się prace poniżej ich poziomu umiejętności lub jeśli nie zachęca się ich do proponowania nowych pomysłów, w dłuższej perspektywie prawdopodobnie zmniejszy się ich zaangażowanie. Dodatkowo, w przypadku ograniczonych możliwości szkoleń i rozwoju, możemy przegapić okazję do wprowadzania innowacyjnych rozwiązań i ciągłego doskonalenia.
Pracownicy są najważniejszym zasobem, więc należy zwiększać ich podmiotowość, oferując narzędzia potrzebne do rozwoju. Używanie oprogramowania do zarządzania budową pozwala wszystkim pracownikom — od biura po plac budowy — komunikować się i współpracować w czasie rzeczywistym. Gwarantuje też, że żaden pomysł nie pozostanie niezauważony. Aplikacje do zarządzania budową pomagają dbać o wykorzystanie umiejętności wszystkich pracowników.
Jak uniknąć marnotrawstwa umiejętności i niewykorzystanego talentu:
– Przypisuj pracownikom role, które będą stanowić wyzwanie i okazję do wykorzystania wiedzy fachowej.
– Korzystaj z tablic do zarządzania wizualnego, by umożliwić zespołom wspólne śledzenie postępów i rozpoznawanie „wąskich gardeł”.
– Stale przeprowadzaj szkolenia, by rozwijać nowe umiejętności i optymalizować procesy.
– Unikaj mikrozarządzania i pozwalaj zespołom podejmować decyzje wchodzące w ich zakres obowiązków.
– Wprowadź prosty sposób zgłaszania pomysłów na usprawnienie procesów.
Ogranicz marnotrawstwo w ramach szczupłego budownictwa dzięki Fieldwire
Rozpoznanie i ograniczenie ośmiu źródeł marnotrawstwa w ramach szczupłego budownictwa to sprawdzona strategia usprawniania przepływów pracy, poprawy produktywności i obniżania kosztów. Pomaga również zwiększyć poziom zadowolenia pracowników, co w przypadku branży borykającej się z niedoborem siły roboczej może w ogromnym stopniu przyczynić się do trwałego rozwoju.
Fieldwire motywuje ekipy budowlane do rozpoznawania braków wydajności i dbania o efektywne wykorzystanie zasobów. Oto, jak możesz wykorzystać Fieldwire do ograniczenia marnotrawstwa w budownictwie:
Zbędny ruch: Fieldwire pozwala gromadzić rysunki, pliki i zadania na jednej platformie, tak aby pracownicy nie marnowali czasu na przemieszczanie się w poszukiwaniu instrukcji czy najnowszych rysunków.
Nadmierne oczekiwanie: przydzielanie zadań i przesyłanie powiadomień w czasie rzeczywistym pozwala upewnić się, że zespoły będą sprawnie otrzymywać najnowsze informacje, ograniczając przestoje spowodowane oczekiwaniem na dane, instrukcje czy zatwierdzenia.
Zbędny transport: zespoły mogą rejestrować położenie materiałów bezpośrednio na platformie Fieldwire, ograniczając do minimum niepotrzebny ruch narzędzi i zasobów. Komunikacja między zespołami terenowymi i biurowymi w czasie rzeczywistym zmniejsza liczbę wizyt na budowie.
Nadprodukcja: dzięki uzgadnianiu harmonogramów i śledzeniu postępów w realizacji zadań w czasie rzeczywistym platforma Fieldwire pomaga upewnić się, że zespoły realizują tylko potrzebną pracę we właściwym czasie.
Nadmierne zapasy: dzięki lepszej koordynacji i przejrzystemu planowaniu zadań materiały są dostarczane dokładnie na czas, unikając nadmiernych zapasów powodujących nieporządek na budowie.
Nadmierne przetwarzanie: ustandaryzowane przepływy pracy i listy kontrolne na platformie Fieldwire pozwalają wyeliminować zbędne kroki i usprawnić zatwierdzenia, ograniczając niepotrzebną pracę.
Wady/przeróbki: zespoły terenowe powinny zawsze dysponować najnowszymi planami, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo nieprawidłowego wykonania pracy. Ponadto zespoły mogą bezpośrednio zgłaszać problemy w terenie, dołączając zdjęcia i znaczniki, aby umożliwić ich szybkie rozwiązywanie, zanim doprowadzą do drogich przeróbek.
Niewykorzystany talent: dzięki umożliwieniu wszystkim pracownikom wglądu w zadania i postępy platforma Fieldwire gwarantuje efektywne wykorzystanie umiejętności pracowników, unikając marnowania potencjału wskutek nieporozumień.
Marnotrawstwo nie musi być problemem dotykającym nieuchronnie wszystkich wykonawców. Dzięki odpowiedniemu nastawieniu i [właściwym narzędziom] (https://www.fieldwire.com/pl/oprogramowanie-do-zarzadzania-budowa/) możesz wdrożyć strategie szczupłego zarządzania w celu ograniczenia 8 źródeł marnotrawstwa i zadbać o lepsze wyniki ekip i klientów.
